Stara Dębica

38 lat temu KRP Igloopol rozpoczął remont pałacu Czartoryskich w Sieniawie

„Pod kierunkiem magistra Wojciecha Sobockiego głównego konserwatora zabytków przy KRP Igloopol w Dębicy trwa remont pałacu Czartoryskich w Sieniawie. Otacza go zabytkowy park który także poddaje się zabiegom renowacyjny. Remontuje obiekt Zakład Rolno-Przemysłowy Igloopol w Sieniawie przy osobistym zaangażowaniu dyrektora tego zakładu Adama Pogorzelskiego. Po remoncie w Pałacu będą mieściły się biura zakładu oraz pokoje gościnne dla potrzeb kombinatu” – donosiła w styczniu 1986 roku na pierwszej stronie jednodniówka KRP Igloopol

Pałac w Sieniawie został przejęty i wyremontowany przez KRP Igloopol przy przy rządowym wsparciu finansowym w 1986 roku. Remont obiektu trwał kilka lat.

Od końca II wojny światowej do lat 80 XX wieku pałac nie miał gospodarza, był okradany i popadał w ruinę. Straż pożarna w ramach treningów podpalała fragmenty pałacu, by potem je gasić. Jeszcze w drugiej połowie lat 80 na dachu zrujnowanego pałacu rosły brzozy.

Wszystko zmieniło się wraz z przejęciem pałacu przez Igloopol, który gruntownie obiekt wyremontował i uruchomił w nim hotel. W remont pałacu włożono ogółem od końca lat 80, kiedy obiekt był w zarządzie Igloopolu i po 1991 kiedy Igloopol i jego majątek przejęła Agencja Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa blisko 130 milionów złotych.

Dzisiaj o zwrot pałacu upomina się rodzina Czartoryskich, która pierwsze zabiegi w tym kierunku czyniła już kilka lat temu, za rządów PO – PSL, ale wówczas  nie udało się przekonać do tego władz.

Historia pałacu / źródło: wikipedia.pl/

Pałac w Sieniawie – zbudowany przez hetmana wielkiego koronnego Adama Mikołaja Sieniawskiego na początku XVIII w. Dzisiejszy wygląd uzyskał podczas przebudowy z lat 1881-1883 dokonanej przez Czartoryskich.

W latach 1664-1680 na terenie dzisiejszego parku i pałacu zaczęto urządzać rezydencję o charakterze obronnym. Miała ona plan kwadratu z czterema ziemnymi bastionami w narożnikach. Istniał również niezidentyfikowany dziś dwór mieszkalny.

źródło: NAC

Na początku XVIII w. hetman Sieniawski założył tu park i wybudował w latach 1718-1720 pomarańczarnię. Po przebudowie pomarańczarnię zaczęto nazywać od 1726 r. pałacem letnim. Do końca XVIII w. pałacyk był przebudowywany co najmniej trzykrotnie. W początkach XIX w. jego wygląd opisał Leon Demokowski w dziełku „W moich wspomnieniach” następująco: pałac sieniawski był murowany, bez piętra i zawierał wtedy oprócz ogromnej sieni jeden duży salon i kilka pokojów, stanowiących mieszkanie księstwa; w sieni ustawiono ogromne organy, w sieni tej pospolicie jadano. W salonie kilka karykatur angielskich i mnóstwo sztychów, wyobrażających waleczne czyny wojska austriackiego w kampanii z Francuzami, stanowiły jedyne ozdoby. W jednym z kątów umieszczony był bilard. Właścicielami pałacu byli już wówczas Czartoryscy.

W latach 1881-1883 dokonano przebudowy według projektu Bolesława Podczaszyńskiego. Nad oboma skrzydłami dobudowane zostały piętra i pałac uzyskał zachowany do dziś wygląd i późnobarokowy charakter. Miał 36 pomieszczeń i kubaturę 2088 m³.

W czasie I wojny światowej ordynat sieniawski książę Adam Ludwik Czartoryski oddał pomieszczenia pałacu na szpital polowy dla zakaźnie chorych austriackich żołnierzy. Pałac uległ zniszczeniu. Dokonano tylko prowizorycznego zabezpieczenia a książę zamieszkał po wojnie w drewnianym dworku obok. Pod koniec lat trzydziestych XX wieku książę August Czartoryski rozpoczął remont pałacu, przerwała go jednak II wojna światowa.

Pałac w Sieniawie . Fot Korona b (praca własna) źródło: wikipedia

Największe znaczenie miał pałac w XIX w. gdy był jedną z głównych siedzib Czartoryskich. Zaczął odgrywać rolę jednego z centrów galicyjskiego życia politycznego, umysłowego i kulturowego. Gościł tu Julian Ursyn Niemcewicz, Tadeusz Kościuszko. Bywał car Aleksander I. Juliusz Kossak na pamiątkę wizyty pozostawił namalowany przez siebie wizerunek pałacu.

Pomimo zasług Czartoryskich jako mecenasów i kolekcjonerów sztuki, w Sieniawie nie było zbyt bogatych zbiorów. Ściany pałacu były ozdobione portretami Sieniawskich, Czartoryskich, Poniatowskich. Przechowywano tu atrybuowany Norblinowi cykl miniatur ilustrujących „Metamorfozy” Owidiusza. Pokoje umeblowane były wartościowymi meblami. Według wykazu z 1914 r. były to m.in. dwie szafy gdańskie, skrzynie gdańskie, 6 foteli krytych kurdybanem, 24 krzesła inkrustowane kością słoniową.

Pałac przed przebudową – Juliusz Kossak /domena publiczna/

Aż do lat osiemdziesiątych XX w. pałac nie miał gospodarza. Tkwił w ruinie, był okradany. Straż pożarna ćwiczyła na nim gaszenie pożarów. Dopiero nowy właściciel, przedsiębiorstwo „Iglopol” wyremontował a właściwie odbudował konstrukcję pałacu w latach osiemdziesiątych. W latach dziewięćdziesiątych XX w. pałac stał się własnością AWRSP, która doprowadziła pałac i otaczający go park oraz budynki towarzyszące do obecnego stanu.

Obecnie w pałacu mieści się hotel z restauracją w oficynie dworskiej.

Gazetę można obejrzeć pod tym linkiem – TUTAJ

Scany jednodniówek KRP Igloopol dzięki uprzejmości Pana Janusza Kwiatka.

Po raz pierwszy artykuł ukazał się na portalu staradebica.pl 12 stycznia 2022

Shares